สมุนไพรแห้ง-สด
ตัวยาสมุนไพรแห้ง สรุปพอสังเขปเพื่อการศึกษา
โกฐสอ
ราก
– รส สุขุมกลิ่นหอม
– แก้ไข้
โกฐหัวบัว
ราก
– รสมันสุขุมหอม
– ขับลมในลำไส้
โกฐจุฬาลัมพา
ใช้ทั้งต้น
– รสขมกลิ่นหอม
– แก้ไข้เจรียง
โกฐกระดูก
เปลือกราก
-รสร้อนกลิ่นหอม
– แก้ลมวิงเวียน
โกฐชฎามังสี
– รสสุขุมหอม
– แก้ไส้ด้วน
โกฐกะกลิ้ง (แสลงใจ) (โกฐพิเศษ)
เมล็ด
-รสขมเมาเล็กน้อย
-บำรุงประสาท
ใบ
-รสขมเมาเบื่อ
-ตำพอกปิดแผลเน่า
เปลือกต้น,เนื้อไม้,เมล็ด
-รสเบื่อเมาขมร้อนเล็กน้อย
-ตัดไข้ เจริญอาหาร
โกฐเขมา
เหง้า
– รสสุขุมหอม
– แก้โรคในปาก,ในคอ
โกฐเชียง
ราก
– รสหวานสุขุม
– แก้สะอึก
โกฐก้านพร้าว
ราก
– รสเย็น
– แก้ไข้,แก้หอบ
โกฐพุงปลา
ลูก
– รสฝาด
– แก้บิด,แก้ท้องร่วง
โกฐกรักกรา (โกฐพิเศษ)
ราก
– รสฝาดน้อยเผ็ดร้อน
– แก้ริดสีดวงทวาร
– ขับลมในลำไส้
– แก้นอนสะดุ้ง
โกฐน้ำเต้า (โกฐพิเศษ)
ราก
-รสฝาดหอม
-ระบายท้อง , รู้ถ่ายรู้ปิด
-บำรุงธาตุ แก้ท้องเสีย
ดอกมะลิ
ดอก
-รสหอมเย็น
-ทำให้จิตใจแช่มชื่น
ใบสด
-รสเย็นฝาด
-แก้แผลพุพอง พิษฝีดาษ
เถา
-รสขื่นเย็น
-แก้คุดทะราด ขับเสมหะและโลหิต
ดอกบุนนาค
ดอก
-รสหอมเย็น
-บำรุงโลหิต
ใบ
-รสฝาด
-สมานแผล
เปลือกต้น
-รสฝาดร้อนเล็กน้อย
-กระจายหนอง
กระพี้
-รสขื่น
-แก้เสมหะในลำคอ
แก่น
-รสขื่น
-แก้เลือดออกตามไรฟัน
ราก
-รสร้อน
-ขับลมในลำไส้
เกสรบัวหลวง
เกสร
-รสฝาดหอม
-ชูกำลังทำให้ใจชุ่มชื่น
ดอก
-รสฝาดหอม
-บำรุงครรภ์
ฝัก
-รสฝาด
-แก้ท้องเสีย
เปลือกเมล็ด
-รสฝาด
-แก้ท้องร่วง สมานแผล
เมล็ด
-รสหวานมัน
-บำรุงกำลัง ไขข้อ
ดีบัว
-รสขม
-ขยายหลอดเลือดในหัวใจ แก้น้ำกามเคลื่อนขณะหลับ
ดอกกระดังงาไทย
ดอก
-รสสุขุมกลิ่นหอม
-บำรุงหัวใจ,บำรุงโลหิต
ต้น กิ่ง ก้าน ใบ
-รสเฝื่อน
-ขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะพิการ
ดอกลำเจียก
ดอก
-รสหอมเย็น
-บำรุงหัวใจ
รากอากาศ
-รสจืดหวานเล็กน้อย
-ขับปัสสาวะ,แก้นิ่ว
กานพลู
ดอก
-รสร้อน
-บำรุงธาตุ แก้ปวดฟัน
นำมัน
-รสร้อน
-ทาผิวหนังทำให้ชา ขับลม ทุบ 1 ดอกใส่ขวดนมให้เด็ก รับประทาน แก้ท้องขึ้น แก้ปวดท้อง
คำฝอย
ดอก
-รสหอมร้อน
-บำรุงหัวใจ
เกสร
-รสหวาน
-บำรุงโลหิต, แก้แสบร้อนตามผิวหนัง
เมล็ด
-รสหวานร้อน
-ระบายท้อง แก้ปวดมดลูกหลังคลอดบุตร
ดีบัวหลวง
ดีบัว
-รสขม
-ขยายหลอดเลือดในหัวใจ แก้น้ำกามเคลื่อนขณะหลับ
ดอกกาหลง
ดอก
-รสจืด
-แก้ความดันโลหิตสูง, แก้เลือดออกตามไรฟัน, แก้เสมหะ
ดอกพิกุล
ดอก
-รสฝาดกลิ่นหอม
-แก้ลม บำรุงโลหิต
เปลือกต้น
-รสฝาด
– ฆ่าแมลงกินฟัน
กระพี้
-รสเมาเบื่อ
-แก้เกลื้อน
แก่น
-รสขมเฝื่อน
-บำรุงโลหิต
ใบ
-รสเมาเบื่อฝาด
-ฆ่าเชื้อกามโรค
ราก
-รสขม
-บำรุงโลหิต แก้เสมหะ
ดอกสารภี
ดอก
-รสหอมเย็น
-บำรุงหัวใจให้ช่มชื่น
ดอกจำปา
ดอก
-รสขมหอม
-บำรุงโลหิต
ใบ
-รสเฝื่อนขม
-แก้โรคประสาท
ดอก,เมล็ด
-รสขมเย็น
-แก้ไข้,วิงเวียน
ลูก,เมล็ด
-รสขม
-แก้เท้าแตก
เปลือกต้น
-รสฝาดเฝื่อนขม
-แก้ไข้,ขับเสมหะ
กระพี้
-รสเฝื่อนขม
-ถอนพิษผิดสำแดง
เนื้อไม้
-รสเฝื่อนขม
-บำรุงโลหิตระดู
แก่น
-รสเฝื่อนขมเมา
-แก้กุฏฐัง
ราก,เปลือกราก
-รสเฝื่อนขม
-ระงับอาการอักเสบ
ราก
-ขับเลือดเน่าเป็นยาถ่าย
น้ำมันหอมจากดอก
-แก้โรคปวดข้อ แก้ตาอักเสบ บวม
น้ำมันของเมล็ด
-ทาหน้าท้องแก้ท้องอืด
ยาง
-รสเฝื่อนเมา
-แก้ริดสีดวงพลวก
ดอกลำดวน
ดอก
-รสหอมเย็น
-บำรุงหัวใจ แก้ลม
ดอกกรรณิกา
ดอก
-รสขมหวาน
-แก้ไข้ ลมวิงเวียน
ต้น
-รสขมเย็น
-แก้ปวดศีรษะ
ใบ
-รสขม
-บำรุงน้ำดี
ราก
-รสขม
-แก้ท้องผูก,บำรุงกำลัง
ดอกคำไทย (คำแสด,คำเงาะ)
ดอก
-รสหวาน
-บำรุงโลหิต
เมล็ด
-รสร้อนหอม
-แก้ลม สมานแผล ตัดไข้
รก (เนื้อหุ้มเมล็ด)
-รสหวาน
-ระบายท้อง
ดอกจันทน์ (รกหุ้มเมล็ด)
ดอก
-รสหอมฝาดร้อน
-บำรุงโลหิต บำรุงผิวเนื้อให้เจริญ
ดีปลี
ดอก
-รสร้อน
-ขับลมในลำไส้,แก้ปถวีธาตพิการ แก้ท้องร่วง
เถา
-รสเผ็ดร้อน
-แก้ปวดฟัน,ท้องขึ้น อืดเฟ้อ
ดอกงิ้ว
ดอก
-รสหวานเย็น
-แก้น้ำร้อนลวก, แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย
หญ้าฝรั่น
-เกสร
-รสสุขุมหอม
-บำรุงโลหิต บำรุงธาตุ
เทียนดำ
เมล็ด
-รสเผ็ดขม
-ขับลมในลำไส้,แก้อาเจียน
ใบและต้น
-รสจืดเฝื่อน
-แก้หนองใน(กามโรค)
เปลือกต้น
-รสจืดเฝื่อน
-ขับระดูขาว
เทียนขาว
เมล็ด
-รสเผ็ดร้อนขม
-บำรุงกำลัง, ขับผายลม, นอนสะดุ้งแก้คลั่งเพ้อ
เทียนตาตั๊กแตน
เมล็ด
-รสขมเผ็ดร้อนเล็กน้อย
-บำรุงธาตุ, แก้เสมหะพิการ, แก้กำเดา
เทียนเยาวพาณี
เมล็ด
-รสหวานกลิ่นหอม
-กระจายเสมหะ แก้คลื่นเหียน อาเจียน
เทียนเกล็ดหอย
เมล็ด
-รสเผ็ดร้อนขมหอม
-แก้ลมวิงเวียน หน้ามืด ,แก้เย็นชาปลายมือปลายเท้า
เทียนแดง
เมล็ด
-รสเผ็ดร้อนขมเล็กน้อย
-ขับเสมหะ แก้ลม แก้คลื่นเหียนอาเจียน
เทียนตากบ
-รสเผ็ดร้อนขมหอม
-ขับลมในลำไส้
เทียนลวด (เทียนพิเศษ)
ราก
-รสร้อนขมหอม
-แก้น้ำดีพิการ,แก้กำเดา
เทียนแกลบ(เทียนพิเศษ)
-รสเผ็ดร้อน
-แก้ลมขึ้นเบื้องสูง
